Adalet Bakanlığının 2025 yılı bütçesi TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda
Adalet Bakanı Tunç: (2) - "Ülkemizin gelişmişlik düzeyine, genç ve dinamik toplum yapımıza dar gelen mevcut Anayasa yerine, milletimizin üzerinde mutabakata vardığı, daha kapsayıcı ve kucaklayıcı sivil bir Anayasa'ya ihtiyacımız olduğu açıktır"
Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, "Ülkemizin gelişmişlik düzeyine, genç ve dinamik toplum yapımıza dar gelen mevcut Anayasa yerine, milletimizin üzerinde mutabakata vardığı, daha kapsayıcı ve kucaklayıcı sivil bir Anayasa'ya ihtiyacımız olduğu açıktır." dedi.
Tunç, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda, Adalet Bakanlığının 2025 yılı bütçesine ilişkin sunum yaptı.
2002'den bu yana hak ve özgürlüklerin daha iyi korunmasını sağladıklarını ve ceza sisteminin caydırıcılığını güçlendirdiklerini dile getiren Tunç, Türk Ceza Kanunu ve Ceza Muhakemesi Kanunu'nda 2004'te "çağın gereklerine uygun düzenlemeler" yapıldığını vurguladı. Tunç, "Toplumsal huzurun korunması için bazı suçların cezalarını artırdık." dedi.
Kasten öldürme, kasten yaralama, işkence, cinsel saldırı, uyuşturucu madde imal ve ithali, hırsızlık suçlarının cezalarının arttırıldığını belirten Tunç, kadına karşı işlenen şiddet suçlarında da değişiklikler yapıldığını söyledi.
Israrlı takip suçunun da müstakil suç olarak düzenlendiğini, ceza adaleti sitemine yeni müesseseler kazandırıldığını belirten Tunç, "Hiç kimsenin haksız, temelsiz ve yersiz suçlamalarla karşı karşıya kalmaması için 'soruşturma yapılmasına yer olmadığına dair karar (SYOK)' verilmesi imkanını getirdik. 2017'den itibaren 1 milyon 191 bin 241 SYOK verildi. 2024 yılında verilen SYOK sayısı ise 214 bine ulaşmıştı. Böylece, yaklaşık 1 milyon 405 bin vatandaşımızın lekelenmeme hakkını koruduk." ifadelerini kullandı.
Sırf ifade almaya yönelik yakalama kararlarından kaynaklı mağduriyetleri gidermek amacıyla taahhütle serbest kalma uygulamasının hayata geçirildiğini anımsatan Tunç, bu kapsamda 392 bin 729 vatandaşın taahhüt vererek serbest kaldığını bildirdi.
Yargı süreçlerinin daha hızlı ve etkin yürütülmesi, vatandaşların adalete erişiminin kolaylaştırılması amacıyla İstanbul Havalimanı'nda Gaziosmanpaşa Adliyesine bağlı bir birim kurulduğunu belirten Tunç, yakın geçmişte de Antalya Havalimanı'nda benzer bir birim kurulduğunu anımsattı. Tunç, "İhtiyaç duyulan diğer havalimanlarımızda da adliye birimlerini hayata geçirerek, adalet hizmetlerini vatandaşlarımıza daha yakın ve hızlı bir şekilde sunmayı hedefliyoruz." diye konuştu.
Bakan Tunç, çocuk adaleti sisteminin, onarıcı adalet yaklaşımıyla yeniden yapılandırıldığını, bu kapsamda 81 il ve 164 adliyede kurulan 172 adli görüşme odasında 127 bin 935 kişiye hizmet sunulduğunu bildirdi.
Yeni bir uygulama olan adli destek ve mağdur hizmetleri müdürlüklerinin sayısının ise 171'e yükseltildiğini kaydeden Tunç, "Bu müdürlüklerde bugüne kadar 1 milyon 427 bin kişiye, 2024 yılında ise 336 bin 504 kişiye hizmet sunuldu." bilgisini verdi.
Çocuk teslimine dair mahkeme kararlarının, icra daireleri tarafından yerine getirilmesine yönelik uygulamanın kaldırıldığını, 2024'te 97 yeni çocuk görüşme merkezi kurulduğunu dile getiren Tunç, uygulamanın yürürlüğe girdiği tarihten bugüne kadar yapılan toplam işlem sayısının ise 371 bine ulaştığını kaydetti.
- "Tutuklama tedbirinin yeniden ele alınması zarureti var"
Adalet Bakanı Tunç, ceza adaleti sisteminin etkinliğine yönelik reformlara devam edildiğini, bilim komisyonlarının yürüttüğü çalışmaları kısa bir süre içerisinde TBMM'ye sunacaklarını anlattı.
"Tutuklama tedbirinin, suçun işleniş şekli, kişinin suç işleme eğilimi, kamu düzenini bozma tehlikesi bakımından yeniden ele alınması zarureti var." ifadelerini kullanan Tunç, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Cezaların caydırıcılığı kapsamında hükümlülerin denetimli serbestlikten faydalanabilmesi için asgari bir süre ceza infaz kurumunda kalma zorunluluğunun getirilmesini de tartışmamız gerekiyor. Toplumsal huzuru bozan, bozmaya yönelik trafikte yol kesme, alkol ve uyuşturucu madde etkisinde araç kullanma, meskun mahalde silahla ateş etme, tehdit, kasten yaralama, neticesi sebebiyle ağırlaşmış yaralama ve taksirle yaralama suçlarının cezalarının artırılması yönünde bilim kurullarımızın hem de kamuoyunun beklentisinin olduğunu belirtmek istiyorum. Ehliyetsiz araç kullanma, trafikte tehlikeli araç kullanma, ruhsatsız yivsiz tüfek bulundurma ya da taşıma, izinsiz kurusıkı tabanca taşıma ve ateş etme için verilen idari para cezalarının artırılmasını da gündeme getirmemiz gerekiyor. Bilişim sistemleri ve telefonla yapılan dolandırıcılığın önüne geçilmesi gibi ceza adaleti sisteminin caydırıcılığını güçlendiren düzenlemeler yer almaktadır."
- Kira uyuşmazlıklarının yarısında anlaşma sağlandı
Adalet Bakanı Tunç, alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemlerinin yargı alanındaki önemli yeniliklerden olduğunu, ceza hukukunda uzlaşma ve hukukta arabuluculuğun yargı sistemine kazandırıldığını bildirdi.
Halihazırda 32 bin 332 uzlaştırmacının görev yaptığını kaydeden Tunç, "1 Ocak 2017 tarihinden bugüne kadar toplam 1 milyon 784 bin 858 dosyada uzlaşma sağlanmıştır." dedi.
Arabulucu sayısının ise 45 bin 126'ya yükseldiğini söyleyen Tunç, arabuluculuk sayesinde kira uyuşmazlıklarının yarısında anlaşma sağlandığını bildirdi. Tunç, "116 bin 238 anlaşma sağlanması demek yaklaşık 230 bin vatandaşın mahkemeye düşmemesi demek." diye konuştu.
- "Anayasa'nın milletimizin ihtiyaçlarına cevap vermediği açıktır"
Adalet Bakanı Tunç, yargı sisteminde hayata geçirilen reformlarla yetinmediklerini, sürekli olarak daha iyi hizmet etmenin gayreti içerisinde olduklarını dile getirdi.
Bu amaçla, Türkiye Yüzyılı Yargı Reformu Strateji Belgesi'nin hazırlandığını ifade eden Tunç, "Strateji Belgemizde temel hak ve özgürlükleri daha da kuvvetlendirecek, toplumda adalet duygusunu daha da güçlendirecek birçok hedef ve faaliyetin yer alacağını ve söz konusu belgenin kısa sürede Sayın Cumhurbaşkanı'mız tarafından kamuoyuna açıklanacağını belirtmek isterim." dedi.
"Türkiye Yüzyılı" vizyonunun, Türkiye'nin her alanda yaşadığı gelişmeleri ortaya koyan nihai bir perspektif olduğunu vurgulayan Tunç, bu perspektifin tam anlamıyla hayata geçirilmesinin "yeni ve sivil bir anayasa ile kolaylaşacağına" işaret etti. Anayasa'nın ihtiyaçlara cevap veremediğini belirten Tunç, şunları kaydetti:
"Anayasa'da şimdiye kadar önemli değişiklikler yapmış olsak da, bu Anayasa'nın milletimizin ihtiyaçlarına tam anlamıyla cevap vermediği açıktır. Ülkemizin gelişmişlik düzeyine, genç ve dinamik toplum yapımıza dar gelen mevcut Anayasa yerine, milletimizin üzerinde mutabakata vardığı, daha kapsayıcı ve kucaklayıcı sivil bir Anayasa'ya ihtiyacımız olduğu açıktır. Yeni Anayasa'yı hak ve özgürlüklerimizi koruyacak, birlikte yaşamaya dair ortak sözümüzü ve bu topraklar üzerindeki barış ve huzur arzumuzu tesis edecek bir toplum sözleşmesi olarak görüyoruz. Bu anlayışla, millet iradesinin tecelligahı olan Yüce Meclisimizde yapılacak çalışmalara, Bakanlık olarak gerekli desteği vermeyi bir görev addediyoruz."
- "Kamu zararına sebebiyet veren bir tespit bulunmadı"
Adalet Bakanı Tunç, Bakanlığının 2025 yılına ilişkin bütçe teklifinde, tahsisi öngörülen toplam tutarın 280 milyar 275 milyon 802 bin lira olduğunu, bu tutarın 2023'te 104 milyar liranın üzerinde olduğunu belirtti.
Bakanlığının, geçen yılki bütçe giderinin 103 milyar liranın üzerinde gerçekleştiğini bildiren Tunç, "Sayıştay tarafından tespit edilen hususlarla ilgili olarak kurumlarla iletişim halinde çalışmalarımızı sürdürmekteyiz. Sayıştay raporunda, kamu zararına sebebiyet veren bir tespit bulunmadığını özellikle belirtmek isterim." dedi.
Yılmaz Tunç, Adalet Bakanlığının 2025 yılı bütçesinin hayırlara vesile olması temennisinde bulundu.
(Bitti)